Phoenix mini-college: Een Heelal uit duizenden. Dr. Jan Pieter van der Schaar op vrijdag 31 oktober 2025

Een heelal uit duizenden

In de laatste 35 jaar heeft onze kennis over het heelal een enorme vlucht genomen. Dat is vooral te danken aan de indrukwekkende kosmologische waarnemingen die de begincondities en de evolutie van het heelal met ongekende precisie hebben bepaald. Dit heeft geleid tot een zogenaamd standaard model van de hete oerknal als beste en meest efficiënte verklaring van de waarnemingen tot nu toe. Een cruciale rol in deze theoretische beschrijving is weggelegd voor een korte periode van kosmologische inflatie als verklaring voor de merkwaardige begincondities van de hete oerknal. Deze oerfase van kosmologische inflatie leidt vervolgens tot nieuwe vragen over de structuur van de kosmos op de allergrootste schaal. Zijn de karakteristieken van ons heelal uniek bepaald door de fundamentele natuurwetten of zijn er misschien vele verschillende opties? In theorie lijkt het mogelijk om met behulp van inflatie, onder bepaalde voorwaarden, een soort kosmische lappendeken te genereren. In combinatie met de gigantische variatie van universa die string theorie lijkt toe te staan biedt dit mogelijk een verklaring voor het feit dat de karakteristieken van ons heelal op een absurd toeval lijken te berusten. Dit multiversum idee, welke het bestaan voorspelt van ontelbaar vele parallelle universa, lijkt in de context van kosmologische inflatie voor het eerst het regime van de pure 'science fictie' te ontstijgen. Net als bij het oorspronkelijke idee van inflatie nemen steeds meer kosmologen het serieus en wordt er inmiddels volop onderzoek gedaan naar de mogelijk verifieerbare gevolgen van dit verreikende voorstel. Van 'science fiction' naar 'science fact': de tijd zal het leren!

Dr. Jan Pieter van der Schaar is als ‘Associate Professor’ (UHD) werkzaam aan het Instituut voor Theoretische Fysica van de Universiteit van Amsterdam. Sinds 2013 coördineert hij het 'Delta Institute for Theoretical Physics', een in 2012 gehonoreerd ‘zwaartekracht' initiatief dat de krachten bundelt van de theoretische fysica in Leiden, Utrecht en Amsterdam. Sinds 2022 is hij ook de trekker van de route 'Bouwstenen van Materie en Fundamenten van Ruimte en Tijd' binnen de Nationale Wetenschapsagenda. Zijn onderzoek richt zich voornamelijk op het grensvlak tussen (theoretische) kosmologie en string theorie. Meer algemeen wordt zijn onderzoek gedreven door de zoektocht naar een quantum theorie van zwaartekracht en de (waarneembare) gevolgen daarvan. Hij is een van de leidende wetenschappers in het nationale kosmologie programma. 

Datum    : Vrijdag 31 oktober 2025
Spreker  : Dr. Jan Pieter van der Schaar

Aanvang: 20.00u met aansluitend Astronomisch café
Locatie   : Publiekssterrenwacht Phoenix Lochem

Entree    : voor niet-leden € 10

RESERVEER DIRECT